HALI ALIRKEN

Oteller, evler, ofisler, restoranlar, mağazalar, bankalar, hastaneler, ticari ve sosyal mekanlara halı seçiminde dikkat edilmesi gereken temel konu; kullanım amacına uygun ve estetik bir çevre yaratırken, kolay bakım olanağı gibi değişken ve fonksiyonel ihtiyaçlara da cevap verebilmektir. Duvardan duvara halılar; desen, renk ve doku seçiminde neredeyse sınırsız olanaklar sunar. Bu esneklik nedeniyle özellikle kontrat uygulamalarında tercih edilirler. İyi kalitede bir kontrat halının normal kullanımda aşınması mümkün değildir...           Yer döşemesi seçimi yapılırken; estetik kaygılar ve seçilecek ürünün performansı arasında objektif bir denge kurulmalıdır. Kullanım amacı, kolay bakım olanağı gibi değişken ve fonksiyonel ihtiyaçlar bu denklemin diğer önemli parçalarıdır. Normal olarak doğru tercih halıdır. Halı; diğer yer döşemelerine kıyasla mükemmel bir avantaj kombinasyonu sunar. Ticari uygulamalar için tercih edilmesi gereken kontrat halı; mükemmel dayanıklılık ve kolay bakım olanaklarını sınırsız tasarım seçeneğiyle birleştirir. Günümüzde kontrat halıları, yüksek teknoloji ürünüdür. Elyaf teknolojisi ve halı üretim tekniklerindeki önemli ilerlemeler, halının tam anlamıyla kullanım amacına uygun olarak üretilmesine olanak sağlar. Optimum performansa ulaşmak için, halının iplikli kısmını oluşturan elyaf (hav) ve dokuma türü (yapısı) kullanım amacıyla eşlenmelidir. Satın alma kararını verecek kişi; iç mimar, dekoratör ya da üretici firmalardan profesyonel tavsiye almalıdır. Bununla birlikte planlama sürecinde dikkat edilmesi gereken konular hakkında genel bir bilgiye sahip olmak oldukça yararlıdır. HALININ AVANTAJLARI NELERDİR ? Halı; güzel ve sıcak görünümlüdür. Tercih edilen dekorasyon tarzını tamamlayıcı nitelikte renk, desen ve doku seçenekleri sunar, son derece hoş bir hissel yakınlaşma sağlar. Yumuşak, güvenli, sıcak ve rahat bir atmosfer yaratır. Ortamın gürültü seviyesinde azalma ve ısı kaybına karşı yalıtım sağlar. Yüksek katma değer, düşük maliyet : Kaliteli bir kontrat halısı kullanılan tesisin saygınlığı yükselir. Halının toplam kullanıcı maliyeti son derece düşüktür. Toplam kullanıcı maliyeti; ürün maliyeti, döşeme maliyeti, bakım maliyeti ve ürünün ömrünü kapsar. Endüstriyel araştırmalar, kontrat halısı döşenmesindeki toplamkullanıcı maliyetinin, diğer sert zemin döşemelerine göre %25'e varan avantaj sağladığını göstermiştir. Kolay döşeme : Halı kolaylıkla döşenir ve tüm zemin yüzeylerine uygulanabilir. Bu özellik; yeni yapıların (özellikle toplu konut ve kooperatif uygulamalarında) bitirilmesi, kullanımda olanların yeniden dekore edilmesi konularında zaman ve maliyet tasarrufu sağlar. Düşük bakım maliyeti : Halı bakımı, diğer zemin döşemelerine göre çok daha kolay ve ucuzdur. Kaliteli halılar, bakım masraflarında %30'a varan tasarruf sağlar.  Ses emicilik : Halı ve sert zemin döşemeleri arasında yapılan akustik testler, halının 10 kat daha fazla atmosferik gürültüleri absorbe ettiğini (emdiğini) ortaya koymuştur. Halı; ayak sesi, eko ve uğultuları elimine eder. Sessiz, sakin, huzurlu ve daha verimli bir ortam yaratır. Güvenlik : Halı, en güvenli zemin döşemesidir. Sert zeminler (özellikle ıslak olduklarında) kaygan ve tehlikeli olabilirler. Halı, kaza ihtimalini ve bu nedenle oluşacak yaralanmaları azaltır. Isı yalıtımı : Halı, ısı yalıtımı sağlamada verimli bir malzemedir. Kontrat halısı kullanımı %5'e kadar enerji tasarrufusağlayabilir. Halı döşenmiş mekanları ısıtmak ve ortam ısısını korumak kolaydır. Sağlık : Amaca uygun olarak seçilmiş, düzenli ve doğru yöntemlerle bakım ve temizliği yapılmış halılarda bakteri ve mikrop üreyemez. Halı döşenmiş mekanlardaki atmosferik kirlilik (uçuşan toz parçacıkları) sert zemin döşemelerine kıyasla yarı yarıya daha azdır. Uluslararası endüstriyel araştırma enstitüleri tarafından yapılan düzenli testler (GuT), bitmiş halının zararlı madde ve tortular içermediğini kanıtlamıştır. Ortopedik rahatlık : Yumuşak ve esnek halı yüzeyi minder etkisi yapar. Vücut ağırlığını dengeli bir şekilde dağıttığı için sırt ve eklem ağrılarının önlenmesinde olumlu katkısı vardır. RENK, DESEN VE DOKU Renk, desen ve doku; özellikle kontrat halısının geniş yüzeylerde ve hakim dekorasyon ögesi olarak kullanıldığı durumlarda önem kazanır. Renk ve Desen : Açık renkli bir halı, alanın geniş ve havadar görünmesini sağlar. Güçlü ve koyu renkler sıcak bir atmosfer yaratır. Renk sadece estetik açıdan değil halının kir gizleme seviyesini belirlemek bakımından da çok önemlidir. Düz ve açık renkler halıdaki kirlenmeyi daha kolay gösterirken, koyu renkler açık renkli kir ve tüyleri (uçuntu) gösterirler. Orta tondaki renkler kirlenmenin görünürlüğünü en etkin şekilde azaltırlar. Halının deseni de kir gizleme hususunda önemli rol oynar. Kırçıllı (mouline) ve büyük desenli (zemin boşluğu fazla olan) halılar kirlenmeyi belli eder. Düzenli (organik, geometrik) desenler daha fazla kir gösterme eğilimi ve riski taşırken, düzensiz ve çok renkli desenler; kir ve lekelerin görünebilirliğini azaltırlar. Desen,iç mekanıngörüş alanlarını böler. Büyük desenler mekanda dar alan hissi, küçük desenler geniş alan hissi sağlarlar Ortamın trafik seviyesi ve kirlenme yoğunluğuna en uygun renk ve desende halı seçimi, bakım ihtiyacı ve maliyetlerini önemli ölçüde azaltır. Maksimum kir gizleme performansı; düzensiz halde serpiştirilmiş renklerle ya da düzensiz desenlerle elde edilir. Yoğun trafiğe maruz kalacak mekanlarda; orta koyulukta, olabildiğince çok renkli ve düzensiz desenlere sahip halılar en dengeli performansı sağlar. Doku : Halı yüzeyi; dokunma biçimi ve apre (halıya son şeklini verme, boyama, vb.) işlemlerine bağlı olarak, ışığı farklı şekillerde emer ya da yansıtır. Bu özellik halının görünümünü önemli ölçüde değiştirebilir. Duvardan duvara halı sektöründe kullanılan doku ve dokuma türleri aşağıda sıralanmıştır. · Level Loop(Düz bukle - aynı hav yüksekliğinde) · Textured Loop(Düzensiz bukle - çok düşük hav yükseklik farklılıklarına sahip) · Multilevel Loop(Çok seviyeli bukle - birden fazla hav yüksekliğine sahip) · Cut & Loop(Bukle - Kesik hav kombinasyonu) · Tip Shear(Çok seviyeli bukle - yüksek havlar yontulmuş) · Cut Pile(Kesik hav - aynı ya da farklı hav yüksekliğinde) Yoğun trafik seviyesine maruz mekanlar için mutlaka kontrat halısı tercih edilmelidir. Bu amaçla, kontrat işi yapan uzman satış noktalarından ya da üretici firmalardan destek istemek gerekir. Piyasada satışa sunulan her halının yoğun trafik kullanımına uygun olmadığı unutulmamalıdır. Tasarım : Halı tasarımı bir renk, desen ve doku kombinasyonudur. Tasarımda en önemli unsur; halının kullanım yeri ve amacıdır. Bu nedenle duvardan duvara halılar iki ana disipline ayrılır. Ev Kullanımına Uygun Halılar : Konfor hissi ön plandadır. Rengi, deseni, dokusu ev dekorasyonuna ve trafik yoğunluğuna uygundur. Neredeyse sınırsız denebilecek sayıda alt disiplinleri vardır. Yoğun Kullanıma Uygun (kontrat) Halılar : Dayanıklılık ön plandadır. Performans ve bakım ihtiyaçları yoğun kullanıma (high traffic) uygun biçimde tasarlanmıştır. Leke dayanımları en üst seviyelerdedir. Alev almazlık ve antistatik özellikler gibi bazı ekstra avantajları da vardır. Özellikle otel, tatil köyleri, bankalar, iş ve alış veriş merkezleri gibi mekanlar için tercih edilmelidir. Yoğun kullanıma uygun halıların (havaalanları vb. mekanlar için üretilen) daha üst sınıf türleri de vardır. Kontrat halıları; son derece sade, düz, birbirinden bağımsız tasarımlara sahip olabileceği gibi, heyecan veren ve ortamdaki diğer unsurları da etkileyen hareketli tasarımlara kadar sınırsız seçenekler sunar. Prensip olarak; yoğun kullanıma uygun halıların ev için tercih edilmesinde bir sakınca yoktur. Evler için üretilmiş bir halının yoğun kullanıma maruz kalması halinde dayanabilmesi mümkün değildir. PLANLAMA SÜRECİ Kontrat halı tercihinin temelinde "kalite" ve "maliyet" arasındaki ilişki yatar. Elbette, kaliteli bir ürüne ucuz fiyattan sahip olmak tercih edilen bir eğilimdir. Ancak seçim kriterlerini belirleyen kişinin düşük maliyet seçenekleri karşısında ihtiyatlı olması gerekir. Gerçek anlamda kaliteli ürünlerin sunduğu avantajlar ve üstün özellikler vardır. Halının ilk gün görünüşünü koruyabilmesi, dayanıklılığı, peformansı ve düşük bakım maliyeti yatırımınıza daha iyi bir getiri sağlayacaktır. Halının performans ve bakım ihtiyaçları dikkatli bir şekilde analiz edilmelidir. Bu ihtiyaçlara verilen önem, döşemenin yapılacağı alanların doğasına bağlı olarak değişir. Tek alan içinde farklı özellik ve niteliklerde halı kullanımı da mümkündür. Trafik seviyesi, binanın değişik bölümleri arasında büyük farklılıklar gösterir ve buna bağlı olarak dayanıklı halı ihtiyacı değişir. Bir otelin döşenmesinde değişik ihtiyaçlar dikkate alınmalıdır. Söz konusu ihtiyaçlar; kullanım amacı ve kullanım yeri (dayanıklılık), kolay bakım ve zerafet dengesiyle karşılanabilir. Müşteri bölümleri, çalışma alanlarına oranla daha lüks olma eğilimi gösterir. Resepsiyon alanı için seçilen halı; her tür hava şartları altında kullanılmaya ve yoğun trafiğe uygun olarak seçilmelidir. Koridorlarda sürekli ve doğrusal hareket olduğuna dikkat edilmelidir. Yatak odalarındaki halılar lüks olmalı ama genel kullanım alanları için tercih edilecek halılara oranla daha az kullanılacakları unutulmamalıdır. Bar ve restoranlarda kir ve lekelere karşı direnç özelliklerinin en üst seviyede olması gerekir. Trafik seviyesi : Halı seçimi (planlama) sürecindeki ilk aşama, mevcut ve beklenen trafik yoğunluğunun analizidir. Lokasyon yeniden dekore ediliyorsa, eski halıdaki eskime ve yırtılma oranları çok iyi bir kılavuzdur. Genel anlamda üç tip trafik seviyesi söz konusudur. Yoğun trafik : Devamlı olarak yüksek seviyede, doğrusal ya da dairesel trafiğe maruz kalan, yürüme yoluyla gelen kir ve döküntü potansiyeli içeren alanları tanımlar. Otel lobileri, restoranlar, satış mağazalarının giriş ve koridorları, okullar, havaalanları tipik yoğun trafik mekanlarıdır. Orta trafik : Genellikle aynı doğrultuda yürümeye maruz kalan ve kir-döküntü taşınmasına uygun lokasyonları tanımlar. Açık ofisler, bankalar, otel koridorları ve müzeler bu tip yoğunluk yaşanan mekanlardır. Hafif trafik : Ender olarak doğrusal trafiğe maruz kalan, düşük oranda ayakla taşınan kir ve döküntü riski içeren lokasyonlar içindir. Evler, özel ofisler, konferans salonları, otel yatak odaları, galeriler ve kütüphaneler bu türden alanlardır. Planlama sürecinde dikkate alınması gereken diğer ihtiyaçlar : Statik koruma : Değişik materyallerin sürtünmesiyle statik elektrik meydana gelir. Düşük nem oranına sahip doğal gaz ve klimalı binalar elektrostatik yüklemeyi artırma eğilimi gösterirler. Bir halının elektrostatik yükleme oranı, insanın hissetme sınırı olan 2 kilovatı geçmemelidir (DIN 54345-ayakaltı testi). Halıda statik elektrik oluşmasını önleyen birden fazla yöntem vardır. Bu yönde bir ihtiyacın karşılanması için dikkat edilmesi ve bilinmesi gereken en önemli konu; kalıcı ya da geçici elektrostatik koruma sağlayan uygulamaların varlığının bilinmesidir. Kirlenme ve lekelenme : Kir ve lekelere karşı özel koruma gerektiren alanların tespiti son derece kolaydır. Girişler, genel kullanıma açık salonlara giden yollar, yiyecek ve içecek servisi yapılan mekanlar kir ve lekelere karşı daha fazla koruma gerektirir. Bu alanlar için, yüksek seviyede kir ve leke koruması içeren kontrat halıları tercih edilmelidir. Bu tür halıların avantajlarının olduğu ve daha kolay temizlenebildikleri unutulmamalıdır. Kirlenme ve lekelenme birbirlerinden farklı etkilerdir. Zamanla ve kullanıma bağlı olarak her tür tekstil ürünü kirlenir. Lekelenme lokal bir etkidir, lekeleyici maddenin cinsine (özelliğine) bağlı olarak sonuçları da farklılık gösterir. Uygun temizleyici malzeme ve yöntemler kullanıldığı taktirde bazı lekelerden kurtulmak mümkünken, bazı lekeler kalıcı olabilir. Hiçbir tekstil ürünü ve halı tam anlamıyla leke tutmaz özellikte değildir. Doğru elyaf ve üretim metodunun seçimi, orta koyulukta renk, düzensiz desen tercihi ve günlük noktasal temizleme programları döküntülerin görünebilen etkilerini (kirlenme ve lekelenme) minimize etmeye yardım eder. Renk ve ışık haslığı : Sera etkisinin yüksek olduğu (yüksek oranda cam kullanılmış) binalarda kullanılan ve direk güneş ışığına maruz kalan halılarda renk deformasyonu görülebilir. Halı seçilirken bu ihtiyacın belirtilmesinde ve ışık haslığı değerlerinin incelenmesinde yarar vardır. Hastaneler gibi sürekli sert temizlik gerektiren binalarda kullanılan ve su ya da kimyasallara maruz kalan halılarda renk deformasyonu olması kaçınılmazdır. Alev almazlık : Ticari ve sosyal alanlara döşenen halıların ulusal alev almazlık standartlarına uygun olması gerekir. Bir halının alev almazlık seviyesi; kullanılan elyaf, dokuma türü, hav sıklığı, taban malzemesi, halı kaplanan zeminin türü ve döşeme sırasında kullanılan yapıştırıcılardan da etkilenir. Alev almazlık özelliği; tutuşma, alevin yayılma hızı ve büyüklüğüyle ilgilidir. Alev almazlık ve yanmazlık kavramları birbirinden farklıdır ve yanmaz özellikte halı yoktur. Halı seçimini yapacak kişinin, alev almazlığın değerlendirilmesinde kullanılan ve ölçülebilir faktörleri (alev yayılması, petrol katkısı, duman çıkarma, vb.) düzenleyen mevzuatı bilmesi ya da bunların sağlanması konusunda halı üreticisine danışması gerekir. Tekerlekli sandalye ve arabalar : Düzenli ve yoğun olarak tekerlekli sandalye ya da diğer tekerlekli ekipmanların (servis arabaları, vb.) kullanımını gerektiren lokasyonlar için halı seçiminde önemli detaylar vardır. Seçilecek halının, tekerleğin dönmesini engellemeyecek yapıda olması, elyafın bu trafiğe uygun olarak belirlenmesi şarttır. Sürekli ve aynı noktalarda tekerlekli sandalye ya da ekipman kullanılıyorsa (sekreter masalarının altları, vb.); halı üzerine koyularak, tekerleklerin yıpratıcı etkisini önleyen elemanlar kullanmak yararlıdır. Bu tip aksesuarları, halı satış mağazalarında ya da hiper marketlerde bulmak mümkündür. Döşeme altı ısıtma : Normal bir kontrat halısının (0.10 m2 K/W ile 0.17 m2 K/W arasında) ısı direncine sahip olduğu dikkate alınmalı, bu konu planlama aşamasında ısıtma sistemi satıcısıyla görüşülmelidir. Döşeme altı geçişleri : Halıaltında kalacak kablolara (elektrik, telefon, bilgisayar, vb.) ulaşma ihtiyacı başlangıçta göz önünde bulundurulmalı, ihtiyaç duyulacak alanlarda bu amaç için geliştirilmiş ankastrelerin kullanılmasına dikkat edilmelidir. ELYAFIN ÖNEMİHalının orijinal görünümünü ne kadar iyi koruyacağı, seçilen elyaf ve halının yapısına bağlıdır. Görünüm, dayanıklılık ve maliyet açısından göreceli avantajları olmasına rağmen, bu yararların kombinasyonu daha önemlidir. DÖŞEME VE BAKIM Halının serilmesi ve döşenmesi birbirinden farklı uygulamalardır. Halıdan uzun süreli performans elde etmek için üretici firmaların talimatlarına uygun ve doğru yöntemlerle döşenmiş olması gerekir. Duvardan duvara halıların döşeme uygulamalarında en çok kullanılan iki yöntem; yapıştırma ve altlık üzerine yerleştirmedir. Performans beklentisi ve döşenecek alanın boyutlarına bağlı olarak bu yöntemlerden biri ya da ikisi birlikte uygulanabilir. Doğrudan yapıştırma metodu; boyut stabilizasyonunun kritik olduğu, yoğun ya da tekerlekli trafiğe maruz kalan geniş alanlar için en iyi seçimdir. Altlık üzerine döşeme; daha fazla yumuşaklık (konfor) beklentisi olan ve ekstra gürültü azaltmanın arzu edildiği durumlar için daha uygundur. Hangi yöntem tercih edilirse edilsin, döşeme işinin mutlaka düzgün, kuru, temiz zemine ve uzman döşeme personeli tarafından yapılması gereklidir. Halı bakımı : Halı bakımı doğru ürünün seçimiyle başlar. Seçilen halı ihtiyaca uygun değilse, verimli bakım imkansız olmasa da oldukça zordur. Doğru seçilmiş bir halıya yapılan düzenli bakım; sıkışmış kirlerden kaynaklanan aşınmayı, kir ve lekelerin görünürlüğünü minimize eder, halınızın efektif ömrünü uzatır, ilk gün görünümünü korur ve yapılan yatırımın getirisini artırır. Halıyı koruyucu önlemler : Halının kirlenmesini azaltacak uygulamalar vardır. Dış çevrenin bakımlı ve temiz tutulması, giriş kapıları önlerine koyulacak paspas ve ızgaralar, asansör içlerine yerleştirilecek (değiştirilebilir) halı parçaları ve benzeri uygulamalarla sağlanacak "kir bariyerleri" halınızın kirlenmesini geciktirir. Bu önlemler toz ve kirin bina içine girmeden toplanabilmesine yardım eder. Günlük temizlik : Günlük yaşamın sürdüğü alanlarda uçuntu ve döküntüler de vardır. Giriş kapıları ve asansör paspasları da dahil olmak üzere yapılacak sık ve düzenli vakumlama (elektrik süpürgesiyle temizlik), kir partiküllerini halıya yerleşmeden kaldırmanın en verimli ve ekonomik yoludur. Acil ihtiyaçlar için leke çıkarıcı ürün ve aletlerin el altında bulundurulması yararlı olur. HALI BAKIMI Düzenli olarak yapılan önleyici ve aktif bakımın (plan A), reaktif ve onarıcı bakıma (plan B) üstünlüğü tartışılamaz. Aşağıdaki diagram sadece acil durumlarda bakım yapıldığı taktirde yüzey görünümünün çok daha hızlı bir şekilde kötüleştiğini göstermektedir... Periyodik derinlemesine temizlik : En verimli ve düzenli temizlik prosedürleri uygulansa da %100 temizlik sağlanamaz. Bu aşamada periyodik ve profesyonel (derinlemesine) temizlik devreye girer. Profesyonel ve derinlemesine temizlik iki amaç için yapılır : a) Yeni kirlenmelere neden olan yağlı ve yapışkan kirleri temizlemek, b) Daimi zarar meydana gelmeden derindeki kir parçalarını temizlemek. Kirlenme şartları ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermekle birlikte en etkin ve yaygın halı temizleme yöntemleri şöyle sıralanabilir : a) sıcak su ve uygun deterjanın halı üzerine uygulanıp vakumlanması, b) kuru deterjan ve fırçalı makineler kullanılarak temizleme (kuru temizleme), c) döner fırçalı makineler ve halı şampuanıyla temizleme. Devamlı ve iyi planlanmış bir bakım programı; kir - toz partiküllerinin birikerek halıya zarar vermesini önler ve halınızın ömrünü büyük ölçüde uzatır. Bazı durumlarda uzman temizlik firmalarından yardım istemek gerekli olabilir.Kaynak: samur.com.tr